Elk jaar speelt de Zwarte Piet-kwestie ons net iets meer parten. Terwijl de samenleving verscheurt, weigert de regering nog steeds zich erin te mengen. Maar of je voor of tegen (aanpassingen aan) Zwarte Piet bent: waarom zou je mogen verwachten dat de regering zich ermee bemoeit?
Ondanks dat de intussen beroemde scène in Sesamstraat inmiddels al dertig jaar geleden is, is de Zwarte Piet-discussie de laatste jaren echt harder geworden. Aanvankelijk was het verzet dus meer ‘onzichtbaar’ en kon daardoor makkelijker worden afgedaan. Dat deed onze minister-president Mark Rutte dan ook. Vorig jaar zei hij nog: “Zwarte Piet is geen staatsaangelegenheid.” Als reden voor zijn standpunt gaf hij aan dat de politiek niet moet bepalen hoe een volkstraditie eruit ziet. Tot ongenoegen van de Verenigde Naties (!) reageerde hij met zijn doorgaans succesvol wegwuivende en laconieke toon. Maar waarom? Waarom zou de regering er níet verantwoordelijk voor zijn om de Zwarte Piet-problematiek op te lossen?
De kosten van de intocht
De openingsceremonie van het feest wordt jaarlijks direct betaald door de gemeente waar de Sinterklaasintocht plaatsvindt. De kosten voor de landelijke intocht lopen op: dit jaar hanteerde de gemeente Maassluis een losse schatting van 350.000 euro in haar begroting om de aankomst van de goede heer te kunnen verzorgen. (En dan laten we hier dus buiten beschouwing houden dat bijna elke gemeente daarnaast ook nog zijn eigen intocht houdt.) Zodoende zei het raadslid van de gemeente Meppel, Xander Topma, zelfs in een interview dat hij vindt dat de kosten “eerlijker” verdeeld zouden moeten worden en dat “het normaal [zou zijn] dat bijvoorbeeld de provincie een bijdrage zou leveren”. Dit was nadat zijn gemeente de eer had om de landelijke intocht te houden. Bovendien is er inmiddels ook een aanzienlijke politie-inzet nodig voor een vreedzaam verloop van de dag. De kosten daarvoor komen uiteindelijk ook weer voor rekening van de (lokale) overheid.
Indirecte kosten via de publieke omroepen
Het is een spektakel dat uitgezonden wordt via de publieke zenders die hun geld krijgen van de landelijke overheid, zodat zij programma’s kunnen maken “die informeren, bijdragen aan educatie of raken aan onze culturele identiteit”, aldus Rijksoverheid.nl. “Programma’s die slechts amusement nastreven kunnen prima door de commerciëlen worden gemaakt en dus niet meer door de publieke omroep. Voor ieder programma moet het duidelijk zijn waarom daar belastinggeld in wordt gestoken”, aldus staatssecretaris Sander Dekker (media) in 2014 op dezelfde pagina van de Rijksoverheid.
Wat betekent dat? De Sinterklaasintocht en het Sinterklaasjournaal kunnen toch niet zo uniek zijn dat die niet door de commerciële omroepen vastgelegd kunnen worden? Het is denkbaar dat de commerciëlen staan te springen om een cijferbom waar bijna alle gezinnen in Nederland naar kijken. Kun je nagaan hoeveel reclame voor speelgoed en snoepgoed zij zouden kunnen plaatsen rondom die uitzendingen! Nota bene: als het door de commerciële zender RTL zou worden uitgezonden, dan zou Zwarte Piet alleen nog maar roetvegen op het gezicht hebben en dus niet meer een compleet zwart gezicht.
De overheid vindt dus kennelijk dat de programma’s over het Sinterklaasfeest ‘raken aan onze culturele identiteit’ en dat het zodoende gerechtvaardigd is dat de publieke omroepen geld uitgeven aan het produceren van deze televisieprogramma’s. In dat geval zou het juist voor de overheid een zaak zijn om ervoor te zorgen dat een dergelijk festijn en de bijbehorende programmering passend zijn bij onze culturele identiteit van tolerantie en gelijkheid. Waarom vindt onze minister-president het dan geen zorgelijke zaak dat een aanzienlijk deel van de Nederlandse burgers het geheel als discriminerend beschouwt? In feite spreekt uit de keuze om het Sinterklaasfeest binnen het publieke bestel te houden dat de overheid dus wel degelijk inhoudelijk vorm geeft aan het feest waarvan Mark Rutte zegt dat het geen staatsaangelegenheid is.
Wie betaalt, bepaalt
Gezien de kosten is het dus meer dan terecht om te stellen dat de overheid wel degelijk eisen aan de inhoud kan stellen. Het Sinterklaasfeest wordt, zoals hierboven beschreven, direct gefinancierd op een manier die vergelijkbaar is met Koningsdag. Een dag die met gemak grotendeels inhoudelijk bepaald wordt door de regering. Bovendien is er, zoals hierboven ook is aangegeven, sprake van conformisme via indirecte kosten. Op basis hiervan kun je dus stellen dat als er één partij is die de leiding kan nemen bij inhoudelijke koerswijzigingen van een nationaal feest als Sinterklaas, dat juist de regering van Mark Rutte is.
In tijden waar het debat er steeds feller aan toegaat, kunnen we alleen maar hopen dat de regering eindelijk eens haar verantwoordelijkheid neemt, voordat het nog meer uit de hand loopt.
De spanningen in de samenleving
Inmiddels is het verzet gegroeid, de ophef is met de jaren groter geworden en ook Nederland is verdeeld geraakt over de Zwarte Piet-problematiek. Als het al geen zaak wás voor de regering, dan is het dat nu toch zeker wel? Zelfs de Kinderombudsman erkent al dat Zwarte Piet in zijn huidige vorm leidt tot discriminatie.
De hoeveelheid ronduit racistische reacties op dit onderwerp, op Sylvana Simons over dit onderwerp, eisen en rechtvaardigen ingrijpen. De regering kan niet meer het voortouw nemen in de illusie van tolerantie. De regering dient elke burger te vertegenwoordigen, niet alleen degenen die alles bij het oude willen laten, die geen zin hebben in ophef en die zich slechts tolerant wánen.
De regering hoort niet alleen voor racisme te waken, zij hoort ook de verdeeldheid in de samenleving actief te voorkomen. Door deze kwestie te lang te negeren, heeft dit verscheurende probleem kunnen groeien in het hart van Nederland. Er is inmiddels geen mogelijkheid meer om nog recht te doen aan allen die onjuist bejegend zijn tijdens het voeren van deze discussie, zonder te erkennen dat er sprake van racisme is. Degene die erover spraken, zoals Sylvana Simons, kregen daarvoor te veel naar hun hoofd geslingerd.
Voor zover Zwarte Piet nog niet racistisch was, is het dat nu alsnog, door de voortdurende ontkenning waar onze eigen minister-president Mark Rutte actief aan bijgedragen heeft. Goed regeren betekent nu eenmaal niet dat je krampachtig vasthoudt aan hoe het was, dat je ontkent dat er een probleem is en dat je hele groepen burgers negeert. Het probleem moet erkend worden. Dat betekent dat Mark Rutte zijn verantwoordelijkheid moet nemen door te laten zien dat hij als minister-president staat voor gelijkheid en eerlijkheid in Nederland.
Geef als eerste een reactie