De #Brexit aftermath

Londenaar Leela Koenig vertelt over wat er mis ging in de Remain-#Brexit-campagne en wat de politici ervan moeten leren. 

Zo. Dat was me wat. In de ‘London bubble’ zitten die opeens openspat, en dan de macht en woede voelen van het Engelse platteland. De uitslag is een les met een hoge prijs, en helaas lijkt er geen adempauze te komen. We moeten verder.

Ik snap hoe het komt dat een campagne met zulke nare slogans en soms ronduit valse claims erin slaagt om mensen te overtuigen. Immers, je moet de waarheid kennen voordat je weet wat een leugen is. Wat veel enger is, is dat het niet lukte om er door de leugens heen te dringen. Ik denk dat dat komt omdat er grote fouten zijn gemaakt in sommige delen van de retoriek van het Remain-kamp. Om de sociale banden te herstellen moeten Remain-stemmers hun tijd niet meer verspillen aan de politieke elite die Leave representeerde. Het overtuigen van een heel andere groep mensen is veel belangrijker’?

Hou je publiek in de gaten: tegen wie praat je nu eigenlijk?

Nigel Farage en Borish Johnson zijn behoorlijk vervelend om naar te luisteren. Ze verstaan de kunst om tegenstanders buitenspel te zetten door niet op argumenten in te gaan, maar op de persoon te spelen – of gewoon hun gespinde boodschap te blijven herhalen. Slechts weinig mensen kunnen dat met geduld aanhoren, en de meesten laten zich op een gegeven moment verleidenom op de persoonlijke aanvallen in te gaan. In de debatten over Brexit richtte het Remain-kamp zijn pijlen op de kopstukken van de Leave-campagne. Een begrijpelijke, maar toch grote fout. “You’re better than that” hoorden we een teleurgestelde Ruth Davidson, de leider van Schotse conservatieven en Remain-stemmer, zeggen toen er weer een leugen over Europese wetgeving werd herhaald tijdens het Great BBC Debate in Wembley. Of, “how is it taking back control if we give in to xenophobia and hate?” riep een gepassioneerde Sadiq Khan – de eerste moslimburgemeester van London, Remain-stemmer en een baken van hoop in deze tijden.

Dit is menselijk als reactie, maar niet handig. Waarom? Omdat het de plank misslaat. Het is zinloos om je tegenstander proberen te overtuigen of hem aan te vallen in een live-debat waar honderdduizenden mensen naar luisteren. Er is 0% kans dat zo iemand zegt “ja, nee, nou ,eigenlijk als je het zo zegt, dan heb je misschien wel een punt”, en zich om laat praten. Never nooit niet. Daarom is het in een debat belangrijk dat je het publiek waar je eigenlijk tegen praat heel helder voor ogen houdt.

Kijk naar het profiel van de Leave-stemmers en je ziet drie tekende kenmerken: het zijn vooral oudere working-class burgers, die buiten de grote steden wonen of in gebieden waar de Thatcherregering flink heeft huisgehouden, en waar hele industrien zijn verdwenen, samen met een goedlopende publieke sector.

En, wat waren de drie punten van de Leave-campagne? 1) meer geld voor de NHS (direct in het belang van oudere mensen, tick) 2) controle op immigratie (direct in het belang van mensen die denken dat immigranten de druk op de publieke sector verhogen, tick) en 3) meer banen door betere handelsverdragen en bescherming van Britse belangen (direct in het belang van de arbeiders, die weinig baanzekerheid hebben en door middelmatig onderwijs niet makkelijk kunnen omscholen, tick).

De drie kernpunten van de Leave-campagnezijn perfect gekozen voor het publiek dat die kant een meerderheid kan geven in het referendum. En, lo and behold, het heeft gewerkt.

Hoe had het Remain-kamp anders kunnen reageren? Door niet te proberen om de leiders van de Leave-beweging in diskrediet te brengen in de hoop dat hun steun vermindert, maar . door rustig de voordelen van de EU te blijven herhalen op een manier die precies past bij die doelgroep van de Leave-campagne. Het profiel van de Leave-stemmer is zeker vatbaar voor andere retoriek. Meer geld voor de NHS? Prima, want de NHS wordt niet gerund door de EU. Stop de Tory-regering die jarenlang de budgetten heeft gekort. Controle op immigratie? Er is controle op immigratie in de EU: het Dublin- akkoord reguleert asielaanvragen, en dat akkoord moet op de schop. Laten als inwoners van de UK samenwerken voor betere opvang van asielzoekers, in plaats van de vreselijke omstandigheden waarin ze nodeloos verkeren. Uit de EU betekent uit het Dublin-akkoord, waarna de verantwoordelijkheid volledig op ons land rust. Wat gebeurt er in Calais als Frankrijk zich minder verbonden voelt met het VK? En dan tot slot, meer banen en bescherming van je eenmanszaak? De EU geeft miljoenen aan de achtergestelde gebieden in Cornwall en Wales voor economische en culturele projecten; dat geld verdwijnt met een Brexit.

Het is erg belangrijk om de principes die je naleeft duidelijk te maken in een politiek debat. Ik pleit dus zeker niet voor opportunisme of zelfs pragmatisme om een debat maar te winnen. Echter, weinig politici linken hun principes vervolgens aan het publiek dat ze proberen te overtuigen. Principiële uitspraken scoren lekker bij de achterban, maar kosmopolitisch en welvarend Londen was het toch al met de Remain-campagne eens.

Je tegenstander xenofoob noemen kan best feitelijk correct zijn, maar overtuigend is het niet. Bij elk publiek past een stijl van argumenteren. Laat de elitaire kopstukken van Leave maar even gaan, er zitten heel andere mensen te luisteren op de eerste rij.