De herverkiezing in 2020 van Trump: veel Nederlanders moeten er niet aan denken en houden het al helemaal niet voor mogelijk. Toch staat in november ook zijn herverkiezing op het spel. Met de midterm verkiezingen, halverwege de presidentiële termijn, schept de kiezer de voorwaarden voor al dan niet een succesvolle herverkiezing van een van de meeste controversiële presidenten die de VS gekend heeft.
Op 6 november mogen 250 miljoen Amerikanen stemmen voor het Congres. Alle 435 zetels in het Huis en een derde van de 100 zetels in de Senaat is verkiesbaar. Daarnaast kiezen de Amerikanen in 36 van de 50 staten een nieuwe gouverneur en zo’n 800 zetels in de verschillende staatsparlementen. Hoewel Trump niet op het stembiljet voorkomt zullen deze verkiezingen toch bepalen hoe groot de kans is dat hij herkozen wordt. Dat heeft verschillende oorzaken.
Democratische meerderheid in Huis biedt tegenwicht aan Trump
Allereerst zullen deze verkiezingen doorslaggevend zijn voor het tegenwicht dat de Democraten kunnen bieden aan de president. Op dit moment hebben de Republikeinen in zowel het Huis als de Senaat de meerderheid. En de afgelopen 2 jaar heeft de partij laten zien Trump weinig tegen te houden. Ook wanneer dat vanuit het oogpunt van bijvoorbeeld rechtsstatelijkheid wel noodzakelijk was. Trumps aanvallen op journalisten, de waarheid en langdurige bondgenoten zijn door de Republikeinen, op een enkele uitzondering na, niet daadwerkelijk tegengesproken.
Wanneer de Democraten na november een meerderheid in het Huis weten te bemachtigen, en daar lijkt het steeds meer op, zullen zij in staat zijn Trumps voorstellen bij te sturen of te blokkeren. Dat betekent dat een groot deel van de conservatieve agenda van Trump niet verder uitgevoerd zal worden. De Democraten zullen geen grensmuur met Mexico accepteren. Daarnaast zullen de Democraten een verdere uitholling van het Amerikaanse pensioenstelsel (Social Security) en gezondheidszorg voor ouderen (Medicare) en armen (Medicaid) tegenhouden.
Onderzoek naar Russische inmenging
Ook zullen de Democraten een uitgebreider en diepgaander onderzoek instellen naar de Russische inmenging tijdens de verkiezingen van 2016. Wanneer uit deze onderzoeken blijkt dat Trump of zijn campagne samengewerkt hebben met de Russen om de Republikeinen te laten winnen. Dan zal de roep om impeachment, het begin van een afzettingsprocedure, luider klinken.
De schade die Trump hierbij op kan lopen verkleint de kans dat hij in 2020 wordt herkozen. Overigens is de kans op afzetting (impeachment) niet zo groot omdat in zowel Huis als Senaat een twee derde meerderheid voor zal moeten stemmen. En gezien de verwachte Republikeinse meerderheid in de Senaat lijkt dat vooralsnog een brug te ver.
Het onderdrukken van het stemmen door minderheden
Een tweede reden waarom deze verkiezingen belangrijk zijn voor de herverkiezing van Trump is het groot aantal gouverneurs dat dit jaar in de verschillende staten gekozen wordt. Deze worden voor 4 jaar gekozen en hebben grote invloed op de wetgeving rond het stemrecht per staat.
De Democraten staan er redelijk goed voor doordat veel Republikeinse gouverneurs termijn gebonden zijn. Het zijn daardoor open races. Daarnaast hebben de Democraten op dit moment zo weinig gouverneurs dat winst haast vanzelf gaat. Slechts 9 van de 36 huidige gouverneurs wiens opvolging tijdens deze verkiezing gekozen worden zijn Democraat. In staten als Michigan, Pennsylvania, Ohio, en Wisconsin (allemaal presidentiële swing states) maken de Democraten een goede kans te gaan winnen. Interessant zijn ook de zuidelijke staten Florida en Georgia waar beide Democratische kandidaten zwart zijn, respectievelijk Andrew Gillum en Stacey Abrams. Winst voor een van hen zou historisch zijn.
Foto-legitimatie
In 2016 werd Trump president door de verkiezingen met kleine verschillen te winnen – in totaal nog geen 80.000 stemmen – in de staten Wisconsin, Michigan en Pennsylvania. Staten waar Republikeinen in de voorafgaande jaren wetten hadden aangenomen die kiezers verplichten bij het stemmen zich te legitimeren met een ID-kaart met foto. In Pennsylvania werd de zeer strikte wet weliswaar ongrondwettelijk verklaard. Toch vroegen, ook in 2016 nog, stembureaumedewerkers kiezers zich te legitimeren voordat zij konden stemmen.
Dit leidde in 2016 tot een duidelijke afname van het aantal zwarte en arme stemmers, voornamelijk Democratische kiezers. Veelal kiezers die bijvoorbeeld niet over een rijbewijs beschikken en daarom moeite moesten doen om aan een ID-kaart met foto te komen. In Wisconsin daalde bijvoorbeeld het aantal zwarte stemmers in 2016 met ongeveer 20% ten opzichte van 2012.
Een strafblad? Dan geen stemrecht!
In Florida, een andere traditionele swing state, doet zich een ander probleem voor dat een Democratische gouverneur zal proberen aan te pakken. Mensen met een strafblad verliezen daar vaak hun stemrecht. Soms voor enkele jaren, maar heel vaak ook voorgoed. Het proces van het terugkrijgen van het stemrecht is bureaucratisch en duurt met opzet zeer lang.
In Florida is de gouverneur uiteindelijk de persoon die bepaalt of burgers hun stemrecht terugkrijgen. De huidige Republikeinse gouverneur, tevens kandidaat voor de Senaat, was erg terughoudend in het teruggeven van het stemrecht. Het zal dan ook niet verbazen dat het ook hierbij vooral minderheden en arme kiezers getroffen werden met een permanent verlies van hun stemrecht.
Helaas uw naam komt niet voor op de kiezerslijst…
Naast het afnemen van het stemrecht van ex-gedetineerden zoals in veel zuidelijk staten gebeurt, is er nog een manier om de stem te onderdrukken. In Georgia probeert de Republikeinse secretary of state, Brian Kemp, nu nieuw geregistreerde burgers van de kiezerslijsten te weren.
Als hoofd van verkiezingen moet hij de kieswet van Georgia uitvoeren. Daarin staat dat de naam van een kiezer op het registratieformulier overeen moet komen met de officieel bekende naam van de persoon bij de staat. Tik- en schrijffouten kosten vele burgers daarom in potentie hun recht om te gaan stemmen. Er is weliswaar een mogelijkheid de fout te laten herstellen, maar de staat is niet verplicht burgers op de hoogte te stellen van het afwijzen van hun stemregistratie.
Zo lijkt het erop dat mogelijk tienduizenden nieuw geregistreerde kiezers er op verkiezingsdag achterkomen dat zij hun stem niet kunnen uitbrengen. En ja, ook hier geldt dat voornamelijk zwarte kiezers of andere minderheden de dupe zijn van deze maatregel. Saillant detail hierbij is dat huidige de secretary of state, zelf kandidaat is voor het gouverneurschap van Georgia en het opneemt tegen de eerste zwarte en vrouwelijke kandidaat die kans maakt de verkiezing te winnen, Stacey Abrams. Ook in North Dakota en Kansas wordt de stemgang gefrustreerd.
Ongebreidelde of sterk beperkte Trump?
De herverkiezing van Trump hangt vanwege dit alles sterk af van hoe goed de Democraten het zullen doen bij deze verkiezingen. De grote vraag blijft, lukt het de Democraten om hun enthousiasme en enorme campagnekas te gebruiken in het daadwerkelijk naar de stembus krijgen van Democratische en gematigde onafhankelijke kiezers.Democraten hebben minder trouwe stemmers dan Republikeinen. Dat komt voornamelijk door de opmaak van het Republikeinse kiezersvolk: blanker, ouder, welvarender dan de gemiddelde kiezer. Bovendien is bij de midterms de opkomst namelijk altijd al lager dan bij presidentsverkiezingen.
Forse tegenwind zal voor Trump overigens geen reden zijn om geen tweede termijn te willen winnen. En zelfs met Democratische meerderheden in het Congres en in de verschillende staten zal het voor de Democraten nog een flinke klus zijn van hem te winnen. Bij zijn achterban is hij nog steeds ongekend populair. Bovendien zijn veel van de Democratische presidentskandidaten nog erg onbekend bij het grote publiek.
De komende verkiezingen zijn een eerste mogelijkheid voor de Democraten het speelveld gelijk te trekken. Een Democratische meerderheid in het Huis van Afgevaardigden en mogelijk in de Senaat en daarnaast een groter aantal gouverneurs in verschillende swing states, beperkt straks de speelruimte van de president. Een ongebreidelde Trump maakte hem in 2016 tot een succes, een ingekapselde president zou weleens zijn kansen op herverkiezing kunnen verkleinen. De herverkiezing van Trump in 2020 hangt daarom af van de ruimte die hij krijgt na 6 november.
Post Scriptum: bommen en granaten
‘A week is a long time in politics’, zo zei ooit de Britse premier Harold Wilson. Toen ik dit artikel begon te schrijven, verwachtte ik geen buitengewone gebeurtenissen in de Amerikaanse politiek die zich doorgaans toch laat kennen als vol met extremen. De gebeurtenissen van de afgelopen dagen zijn echter nog ongebruikelijker: er waren de 14 bomdreigingen aan Democratische politici en aanhangers en CNN. Daarnaast schoot een rechtsextremist 11 mensen dood in een synagoge in Pittsburgh gelegen in de belangrijke swing state Pennsylvania.
Trump reageert zoals we van hem gewend zijn, door te wijzen naar anderen. Hij neemt ook geen verantwoordelijkheid voor de consequenties van zijn eigen woorden en retoriek over onder andere de pers (enemy of the people) en rechtsextremisten (some very fine people). Dat leidt voor het eerst tot aanhoudende kritiek vanuit de Republikeinse Partij en conservatieve media zoals Fox News op zijn optreden.
Waarschijnlijk is te laat voor de peilingen om grote veranderingen te laten zien. Kiezen straks ineens meer onafhankelijke stemmers (geen Republikein of Democraat) voor een Democratische kandidaat? Zullen gematigde Republikeinen dit keer stemmen op een Democraat of blijven ze thuis? Levert het een hogere opkomst op onder Democraten? Wat de precieze gevolgen zullen zijn, merken we pas op verkiezingsdag komende dinsdag. Spannend wordt het hoe dan ook!
Geef als eerste een reactie