In het debat rondom #Brexit gaat het er steeds feller aan toe. Terwijl de discussie verhardt, wordt langzaam duidelijk dat het doel van de Europese Unie steeds meer op de achtergrond raakt.
Recente ontwikkelingen
Zo ontstond er afgelopen week ophef over de uitspraken van Boris Johnson. Hij zei in een interview met de Telegraph (LINK) dat de Europese Unie hetzelfde onbereikbare doel voor ogen heeft als Hitler en Napoleon. De EU hanteert dan wel andere methodes, toch is dat volgens Johnson om hetzelfde plan: één machtige staat. De vergelijking is afstotelijk en daardoor moeilijk serieus te nemen (Godwin’s Law), maar op zoek naar de nuances wordt men al snel geconfronteerd met de vraag: welk doel heeft de EU?
Boris Johnson stelt vast dat er altijd een probleem is dat de eenwording van Europa, op welke manier dan ook, onmogelijk is. Er is namelijk geen onderliggende loyaliteit voor het idee van Europa. In dat opzicht heeft hij momenteel misschien gelijk – gegeven de vele anti-Europa stromingen binnen Europa. Het is echter moeilijk om hedendaagse sentimenten ten aanzien van de eenwording van Europa, over één kam te scheren met bijvoorbeeld de Nazi’s. Dat alleen al om het feit dat de verschillende lidstaten tijdens de Tweede Wereldoorlog juist meer bereid waren om samen te werken dan ervoor. Sterker nog, de Europese Unie is ontstaan als een reactie op de Tweede Wereldoorlog, met als voornaamste insteek: dit nooit meer. Al meer dan vijftig jaar is men bezig om de Europese samenwerking uit te bouwen.
Volgens de EU
Op de website van de Europese Unie over de grondwet valt te lezen dat:
“Het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa wordt voorafgegaan door een preambule waarin onder meer wordt verwezen naar de culturele, religieuze en humanistische tradities van Europa en naar de vastbeslotenheid van de volkeren van Europa, onverminderd trots op hun identiteit en hun nationale geschiedenis, om hun oude tegenstellingen te overwinnen en vorm te geven aan hun gemeenschappelijke lotsbestemming.” Bron: Europa.eu
Het idee was toch om mensen samen te brengen, diversiteit te verenigen, ontwikkeling te stimuleren en dat alles op weg naar onze ‘gemeenschappelijke lotsbestemming’. Nobel streven, wie kan er nu tegen saamhorigheid en vooruitgang voor allen zijn? Daar zou zelfs een Boris Johnson zich in moeten kunnen vinden en toch klinkt er praktisch geen weerwoord als hij dit doel ontkent. Misschien zit het probleem hem in de ‘gemeenschappelijke lotsbestemming’.
In de grondbeginselen van de EU wordt aangegeven hoe men niet alleen binnen de eigen grenzen, maar ook ver er buiten, de vrede en solidariteit wil bevorderen. Dat zelfs met ‘inachtneming van de beginselen van het Handvest van de Verenigde Naties’. Met andere woorden: het gezamenlijke doel rijkt voor Europese Unie ver voorbij de eigen grenzen, men beoogt de eenwording van de mensheid.
Willen we dan echt allemaal iets anders?
Landen vol met burgers die een beter leven hebben dan welke andere volken ooit ervoor, de samenwerking heeft ons veel gebracht; en nog steeds kan men niet als uitgangspunt aannemen dat we ons willen verenigen?
Er zijn gemakkelijke redenen te verzinnen, van simpelweg erop wijzen dat een goede samenwerking ook opofferingen vraagt die niet te verkopen zijn aan de normale burger, tot meer ‘realistische’ interpretaties van wat de aard van het beestje eigenlijk is: mensen zijn ego’s die liever verdelen en heersen dan samenwerken en opofferen – Europa is te groot voor zoveel ego’s. Wanneer we kijken naar de rol van Europa hierin, dan gebeurt dat door anti-geluiden. Er is geen opbouwende kritiek of weloverwogen suggestie ter verbetering.
Europa gelooft in ieder geval niet meer in haar eigen idealistische doelstellingen: constant is er heibel over de verdeling van geld onderling, inmiddels ondermijnen landelijke politici regelmatig het Europese apparaat en de grenzen gaan weer op slot, zelfs voor vluchtelingen. Anti-Europa geluiden, zoals dat van Boris Johnson, hebben een zere plek om op te drukken: Europa spreekt haar eigen idealen niet meer uit, niet in haar retoriek en niet in haar beleid.
Misschien is Europa zelf vergeten wat haar kracht is. Te druk bezig met het verdedigen van het bureaucratische logge bestel, zodat de basisprincipes verloren raken? Sinds de Europa werkt met een mandaat heeft ze een lastige tijd gehad. Crisis op crisis volgde toen ze nog in haar kinderschoenen stond. Kleine en ‘onbelangrijke’ zaken kregen veel aandacht, zoals de wipkip, terwijl men tegelijkertijd steeds minder aandacht had voor de ‘gemeenschappelijke lotsbestemming’.
De verdediging begon te laat, pas toen er al lang moeilijkheden waren, en de rechtvaardiging ervan bestaat nog steeds uit: het is dan misschien wel een lastige constructie met veel nadelen, maar het is goed voor onze economie. De vluchtelingencrisis en het gevoerde beleid daarbij, maakten het onpopulair en hypocriet om nog te spreken over eenwording van de mensheid. Inmiddels kun je je afvragen wie er nog in gelooft.
Alle doemscenarios over het uiteenvallen van de EU na een mogelijke Brexit eind Juni ten spijt, en ondanks de toenemende roep in verschillende landen om de EU, of in ieder geval de Euro te verlaten, zijn de Europese landen inmiddels zo zeer in de Unie verstrengeld geraakt dat het onwaarschijnlijk is dat daar serieus op teruggekomen kan worden. De vraag die eenieder zich dan ook mag stellen is: willen we de Europese Unie verbeteren; of willen we er alleen maar luidkeels over klagen?
het artikel raakt in mijn ogen kant noch wal. ik ben het eens met de bewering dat we moeten werken aan een gezamelijke lotsbestemming, peace in our time.. maar waar de schrijfster volledig aan voorbij gaat, is dat de unie, di ewe in plaats van de eeg en de eg hebben gekregen, is veranderd in een instrument om het kapitaal weer haar oud-adelijke rechten ter geven en de bevolking te offeren aan de bedrijven. Het enige waar de unie goed in is, is ellende veroorzaken, angst te zaaien en door haar eigen beleid de bevolking de rechterhoek van het politieke spectrum in te jagen. Een europa waarin naar iedereen geluisterd word, daarin heeft men kans op vrede en welvaart. Het europa van de unie en Merkel en Rutte is niets meer dan een jammerlijk mislukt project waarin politici oorzaak en gevolg omdraaien, in plaats van de eigen fouten toe te geven.