Nog steeds zijn er anno 2017 geluiden dat Islam als religie vrouwen zou onderdrukken. Vrouwen zouden zich niet kunnen ontplooien wanneer zij moslim zouden zijn. In hoeverre klopt het beeld dat Islam vrouwen onderdrukt?
Vier thema’s die herhaaldelijk terugkeren, wanneer het gaat om Islam en vrouwen, zijn: 1) polygamie, 2) echtscheiding, 3) het recht van de man om de vrouw te “corrigeren” wanneer zij niet zou gehoorzamen en 4) de vrouw als seksslavin. Vrouwen zouden zich niet kunnen ontplooien wanneer zij moslim zouden zijn. Vrouwen zouden geen positie kunnen bekleden als leider (hetzij als politiek leider of als spiritueel-religieus leider). In debatten worden hiervoor diverse Koranverzen aangehaald door partijen en personen die deze mening zijn toegediend. In plaats van ons alleen te richten op de inhoud van de Koran, kunnen we ons ook afvragen wat moslimvrouwen daadwerkelijk hebben bereikt sinds de komst van Islam. In hoeverre klopt het beeld dat Islam vrouwen onderdrukt?
Om die vraag te beantwoorden staan in dit artikel twee vrouwen centraal die beiden hebben bewezen dat Islam en onderdrukking niet altijd hand in hand gaan. De één was een militair en bestuurder (Razia Sultan, ±1205-1240) en de ander was een spiritueel-religieus denker (Hasrat Babajan, 1806-1931). Twee vrouwen die meer aandacht zouden mogen krijgen in zowel academische kringen als in maatschappelijke debatten over vrouwen en Islam – al waren Razia en Babajan niet de enige moslimvrouwen die Islam niet ervoeren als een belemmering voor hun ontwikkeling, ze zijn sprekende voorbeelden.
Razia Sultan
Razia Sultana was de dochter van sultan Shamsuddin Iltutmish. Iltutmish vond Ruknuddin Firuz (de broer van Razia), die als zoon traditiegetrouw de troonopvolger was, niet geschikt om de troon over te nemen, mocht Iltutmish zelf komen te overlijden. Om die reden leidde hij de slimme Razia op om het stokje van hem over te kunnen nemen en benoemde hij haar zelfs tot zijn troonopvolger. Zodoende werd Razia opgeleid als militair en bestuurder.
Razia zou echter niet direct na de dood van haar vader in 1236 regeren. De Raad van Ministers negeerde in eerste instantie de wens van haar vader Ilututmish en dat leidde ertoe dat haar broer, Firuz, voor zes maanden heerser werd van het rijk in het noorden van het Indiase subcontinent. Firuz was niet geïnteresseerd in de verantwoordelijkheden, maar slechts in de gemakken van het Sultan zijn. Binnen een jaar nadat hij Sultan werd, werd hij vermoord. Hierop besloot de Raad van Ministers Razia toch te kronen als sultan van het rijk. Razia werd hiermee de eerste moslimvrouw die zou regeren in één van de moslimdynastieën op het Indiase subcontinent.
Wat maakte Razia zo bijzonder?
- Zij wilde geen sultana genoemd worden, omdat sultana zou refereren aan “de vrouw/minnaar van de sultan”;
- Razia wilde zich niet anders kleden, slechts omdat ze vrouw was;
- Zij stond bekend als een tolerant heerser ten opzichte van niet-moslims en zou als inspiratiebron daarvoor hebben gerefereerd aan de profeet Mohammed;
- Razia stond bovendien bekend als een goed dichter; en
- Zij besteedde niet alleen aandacht aan politiek en heerschappij, ook had ze oog voor goed onderwijs, blijkend uit de verschillende bibliotheken en scholen die werden gebouwd tijdens haar heerschappij.
Razia regeerde van 1236 tot 1240. Er zijn verschillende verhalen rondom haar dood, waarvan de meest aannemelijke lijkt te zijn dat Razia en haar man (Altunia) werden vermoord tijdens een veldslag om de troon door Razia’s andere broer Muizuddin Bahram Shah. Ook wat betreft de plaats waar Razia ligt begraven, is discussie. Historici en taalwetenschappers wijzen drie plaatsen aan waar Razia mogelijk ligt begraven: Delhi (Uttar Pradesh), Kaithal (Haryana) en Tonk (Rajasthan). Maar waar Razia ook begraven ligt, duidelijk is dat ze een belangrijke positie inneemt in de Indiase geschiedenis als vrouwelijke heerser in de 13e eeuw. Er is in 1983 zelfs een Bollywoodfilm over haar gemaakt![1]
Hasrat Babajan
Hasrat Babajan was een eigenzinnige vrouwelijke mysticus. De term Hasrat komt van het Urdu en betekent “wens/verlangen”. Het woord wordt vaak door moslims gebruikt als titel en als vorm van respect voor een geleerde. Wat betreft Babajan’s geboorteplaats zijn er verschillende verhalen bekend. Zo zou zij geboren zijn ofwel in Balochistan (Pakistan), ofwel in Afghanistan. Bij haar geboorte kreeg Babajan de naam Gulrukh, wat betekent “gezicht als van een roos”.
Babajan kwam uit een welvarende familie en kreeg goed onderwijs, waardoor zij onder andere Arabisch, Perzisch, Urdu en Pashtu goed beheerste. Ze leerde de Koran te memoriseren en kreeg daarom de titel hafizah (de titel voor een vrouw die de Koran kan memoriseren). Al op jonge leeftijd kwam Babajan in aanraking met spiritualiteit en begon ze met meditatie.
Opvallend is dat Babajan niks met (conservatieve) tradities had. Zo weigerde zij bijvoorbeeld om gesluierd door het leven te gaan en was zij tegen uithuwelijken. Een van de verhalen gaat zelfs dat Babajan op haar 18e van huis wegliep omdat ze uitgehuwelijkt zou worden. Vanaf dat moment zou ze langs verschillende plaatsen rond zijn gaan trekken. Tijdens haar reizen kwam ze verschillende mensen tegen die haar spiritueel zouden inspireren (waaronder een hindoe-guru en een moslim-soefiheilige). Na haar bedevaart in Mekka vertrok ze via Bombay naar Pune (India).
In 1931 overleed zij in Pune. Bij haar begrafenis kwamen duizenden mensen, hindoes en moslims, om hun respect en solidariteit voor Babajan te tonen. In Pune staat ook een dargah (een moslim-soefi-heilige plaats) op de plaats waar Babajan voor meditatie jaren onder een Neemboom heeft gezeten. Wat Babajan bijzonder maakte, was dat ze een vrouwelijke moslimmystica was, iets wat niet heel gebruikelijk was. Daarnaast had ze, op het moment dat ze nog in leven was, al een groot aantal bewonderaars onder moslims en niet-moslims. Tot op de dag van vandaag wordt haar graf bezocht door verschillende religieuze bevolkingsgroepen, als vorm van respect.
De portretten van Razia Sultan (een militair en politiek-leider) en Hasrat Babajan (een spiritueel denker) geven een ander beeld van de positie van vrouwen in relatie tot Islam. Raziawerd troopopvolger, zeer ongebruikelijk in de tijd van Razia. Babajan sprak zich uit tegen het idee van uithuwelijken. Opvallend is ook dat beiden de hoofddoek niet als een essentieel aspect van hun religie zagen, terwijl in onze tijd de hoofddoek juist vaak als een symbool gezien wordt van een (vrome) moslimvrouw. Een ding mag duidelijk zijn: Razia en Babajan waren twee eigenzinnige vrouwen, die Islam niet als onderdrukking ervoeren. Helaas krijgen vrouwen als Razia en Babajan weinig aandacht in de academische kringen, de media en de maatschappelijke debatten.
Ze zijn twee belangrijke voorbeelden in de geschiedenis van eigenzinnige moslimvrouwen die deden wat zij dachten dat goed was. Ik ben ervan overtuigd dat er meer Razias en Babajans in de wereld zijn en in de toekomst zullen komen!
Noten
[1] E.d., Diana Dimitrova, The Other in South Asian Religion, Literature and Film: Perspectives on otherism and otherness (Routledge, 2014), 114.
Wereldwijd lijden zowel moslims als niet-moslims onder de ISLAM en telkens zijn vrouwen de grootste slachtoffers:kindhuwelijken, gedwongen huwelijken, anti-vrouwengeweld, opsluiting en afscherming van de buitenwereld, eergerelateerd geweld, polygamie, gedwongen seks, genitale verminking,enz… Vrouwen worden als een soort minderjarigen beschouwd die altijd van een man afhangen. Daartegenover staat dat een vrouw aan haar man moet gehoorzamen. Indien nodig moet een man zijn vrouw “tuchtigen” om haar op het rechte pad te houden, zoals ouders dit doen met hun kinderen. Omgekeerd geldt dit niet; een man moet niet aan zijn vrouw gehoorzamen en het is ook haar verantwoordelijkheid niet om hem op het rechte pad te houden en zo nodig te “tuchtigen”(“De man heeft het recht zijn vrouw te slaan bij ongehoorzaamheid ”/Koran- 4, 34). Ze mogen niet eens zelf bepalen of ze de deur uitmogen; het is haar mannelijke voogd, die bepaalt of ze dit wel of niet mag.Zij mogen zelfs niet eens meer zelf kiezen hoe ze gekleed gaan. Mannen die goed doen voor Allah, krijgen in de hemel maagden; wat de vrouw krijgt, lees je niet.De profeet Mohammed zei tegen vrouwen dat ‘zij de meerderheid van de bewoners van de hel zijn’. Toen zij vroegen waarom, zei hij dit: “Jullie vloeken vaak en zijn jullie echtgenoten ondankbaar. Ik heb niemand gezien die meer tekortschiet in verstand en religie dan jullie.” (Sahih Bukhari 1:6:301)…
De Koran(een leidraad voor alle tijden en plaatsen) is overduidelijk geen boek dat respect voor meisjes en vrouwen predikt:“En de mannen hebben een rang boven haar en God is machtig en wijs”(Koran 2:228)…“Een man kan huwen met een meisje dat niet geslachtsrijp is” (Koran- 65, 4)…“Moslim-vrouwen mogen nooit met niet-moslims trouwen ”(Koran-2:221)….“De erfenis van een vrouw is de helft van die van een man”(Koran- 4, 176).…“Het getuigenis van een man is dat van twee vrouwen waard ”(Koran- 3, 282)…De vrouw dient beschikbaar te zijn voor de seksuele bevrediging van de man…“Een vrouw mag alleen seksuele betrekkingen hebben met haar echtgenoot (wanneer hij dat wenst); de man mag betrekkingen hebben met een onbeperkt aantal vrouwen: vier echtgenoten en zoveel slavinnen als hij zich kan veroorloven (Koran-. 23: 1-6 ; S. 70: 28-30; 6 4:3). Dat is tevens een gruwelijk onrecht tegenover miljoenen slavinnen, die zich natuurlijk niet konden verzetten tegen verkrachtingen door hun meesters… Een vrouw die verkracht is in een islamland wordt behandeld als dader.Zij heeft overspel gepleegd en verdient zweepslagen of steniging als straf.De verkrachter vrijwel altijd vrijuit gaat wegens gebrek aan het vereiste bewijs, dat moet worden geleverd door vier getuigen, die de seksuele daad met eigen ogen gezien hebben.Verkrachte meisjes worden ook vaak vermoord, om de eer te redden van de familie…“Uw vrouwen zijn een akker voor u, zo komt dan tot uw akker zoals gij maar wilt”(Koran- 2:223)…Erg veel analytisch vermogen is hier niet nodig. Met een pietsje verstand zou toch iedere moslimvrouw die dit leest per direct van haar geloof moeten afvallen…
Het symbool van de ondergeschikte positie van de vrouw is de verplichte islamitische lichaamsbedekking,zoals hoofddoek, nikab en boerka(een wandelende gevangenis).Moslimse meisjes dragen de hoofddoek niet vrijwillig. Een moslimse opvoeding traint kinderen niet in het vormen van een eigen oordeel, maar scherpt hen in dat de regels van de islam voor alle mensen en zeker voor alle moslims het beste zijn, ongeacht hun eigen oordeel. Het hele concept ‘vrijwilligheid’ is in de manier waarop moslimse meisjes opgevoed worden, afwezig.Bovendien staan er forse straffen op ongehoorzaamheid aan een vader of een broer die de hoofddoek een goed idee vindt…Mijn hoop is dat iedere moslima hetzelfde doet met dat onzalige stuk stof, als wat de Dolle Mina’s vroeger deden met de bh: uittrekken en in brand steken.In een liberale democratie hoort een religie immers haar plaats te kennen, en die ligt in de prive-sfeer…Moslima,bevrijd uzelf en verlaat de islam! …