Met alle e-commerce is de logistieke operatie van bedrijven steeds meer overheersend aanwezig. Maar wat is die logistiek nu helemaal? Deborah Klaassen duikt in de bijzondere etymologie van logistiek.
Of het om een nieuw jurkje of een wasmachine gaat, massaal kijken we tegenwoordig liever online dan in een fysieke winkel. De gevolgen voor ons straatbeeld zijn nauwelijks te missen. Omdat de omzet per vierkante meter drastisch daalt, zijn steeds meer zelfstandige winkeliers en grote ketens als V&D, Scapino, DA, Halfords en Paradigit gedwongen hun deuren te sluiten. Winkelleegstand loopt op tot in de dubbele cijfers.
De Amerikaanse winkelketen Target maakte eerder dit jaar bekend dat het eindelijk weer een nut heeft gevonden voor de 1800 filialen die ze door heel Amerika hebben: distributiecentra. Vastgoed van etalagepunt terugbrengen tot opslagruimte lijkt omgekeerde wereld – distributiecentra waren er toch juist om fysieke winkels te ondersteunen, niet andersom? De teloorgang van de dunne huid der beschaving lijkt de techniek die erachter schuilgaat bloot te leggen. Maar Target heeft geen keus, want de opmars van online shopping gaat ten koste van ouderwets winkelen.
Het gevolg is dat opslag- en distributiecentra winstgevender en interessanter zijn dan fysieke winkels. E-commerce bedrijven beginnen dan ook steeds vaker op te scheppen over hun logistieke capaciteiten. Denk bijvoorbeeld aan de tv-reclame van Wehkamp, waarin je als eigentijdse Abeltje rondzweeft, maar warenhuis Knots heeft plaatsgemaakt voor futuristisch magazijn. Of Daniel Ropers, Managing Director van bol.com, die symbolisch de eerste paal in de grond slaat voor het nieuwe distributiecentrum en daarover in het FD mag zeggen: “Hoe gaaf is dit!?” ‘t Is ook niet niks: dat distributiecentrum krijgt een vloeroppervlak van zo’n twintig voetbalvelden. En als we Ropers mogen geloven is de ambitie op termijn om producten nog op de dag van bestelling vanuit dat magazijn bij de shopper thuis te krijgen. Coolblue eindbaas Pieter Zwart vindt zijn eigen logistieke uitdagingen spannend genoeg om over te tweeten, en de consument is er inmiddels zo vertrouwd mee, dat Coolblue dit jaar zelfs een geslaagde 1-april-grap over logistiek kon maken:
https://www.youtube.com/watch?v=fja2ya91lzE%20.
Bij toverslag verplaatst de bestelling zich van mijn scherm naar de voordeur.
De magische schakel in de e-commerceketen is wat mij betreft logistiek.
Logistiek is een mooi woord voor goederenstroombeheersing. In de voetsporen van filosoof Martin Heidegger (Grundsätze des Denkens) sta ik graag stil bij de veelzeggende etymologische achtergrond van het woord. Het is namelijk afgeleid van het Franse logistique, ‘de theoretische organisatie van onderbrenging, transport en proviandering van militaire troepen’. Logistique is afgeleid van ‘logies’, onderdak (denk aan logeren). Het woord deed als ‘logistics’ dienst tijdens de Amerikaase burgeroorlog, en begaf zich pas halverwege de twintigste eeuw buiten militaire context.
Op zich logisch, want om aan de logistieke ambities van leiders als Zwart en Ropers te voldoen, zijn militaire discipline en precisie geboden.
Maar de etymologie gaat dieper. Het woord heeft oud-griekse wortels in het werkwoord logizesthai (redeneren) en het zelfstandignaamwoord logos (woord), waar ook ons hedendaagse woord logica vandaankomt.
Op zijn beurt is logos een van de sterkste uitwassen van de Proto-Indo-Europese taalwortel *leg-. Deze wortel uit zich bijvoorbeeld ook in het Griekse werkwoord legein (verzamelen, samen leggen, maar ook spreken, want spreken is een vorm van bij-elkaar-brengen) en het Latijnse werkwoord legere (lezen, verzamelen). En laat dat nou de oorsprong zijn, van hedendaagse woorden als legioen en leger. De militaire cirkel is rond.
Wie nog niet zeeziek is van al deze gedachtenbokkensprongen, is misschien bereid nog één stap met mij te zetten. Het gerundivum van het werkwoord legere is legendus. De oorspronkelijke betekenis van ‘legenda’ en ‘legende’ is dus ‘dat wat gelezen moet worden’. Wie een kaart wil kunnen gebruiken (al dan niet in krijgshaftige setting), moet de legenda lezen.
En op die manier is de militaire opmars van het logistieke legendarisch voor onze samenleving: het is de vertaalsleutel die gelezen dient te worden, om de bewegingen die zich verder om ons heen voltrekken in het vizier te kunnen krijgen.
Fysieke winkels zijn altijd een versluiering geweest van een steeds verder groeiend logistiek wezen. Een wezen dat zo hard groeit, dat het aan alle kanten uit zijn beschermlaag begint te barsten. Wie ons veranderde straatbeeld in ogenschouw neemt, kan door de scheuren in de sluiers misschien een glimp opvangen van het monster dat daarachter schuilgaat. Maar wie bang is voor monsters hoeft niet te kijken. Je kunt je natuurlijk ook richten op de ontwikkelingen van webshops, marktplaatsen, veilingsplatformen, vergelijkwebsites en andere innovatieve shoppingconcepten op het web. Want de online make-up van de logistiek is kleurrijker en hypnotiserender dan ooit.
Geef als eerste een reactie